LTV lage temperatuur verwarming

Lagetemperatuurverwarming oftewel LTV verwarmt een zeer goed geïsoleerd huis gelijkmatiger, constanter en milieuvriendelijker dan gewone cv. Je bespaart energie en geniet in huis van meer comfort. Lees verder als je wilt weten of dit in jouw huis kan en welke type LTV er allemaal zijn.

Om je gelijk uit de droom te helpen; als je huis slecht geïsoleerd is, heeft het geen zin al op lage temperatuur te willen gaan stoken. Wel kun je langzaam overgaan op LTV door te gaan isoleren.

Is mijn huis geschikt voor Lage Temperatuur Verwarming (LTV)?

Benodigde tijd: 2 dagen


Is mijn huis geschikt voor Lage Temperatuur Verwarming (LTV)?

  1. Als je twijfelt of je huis voldoende geïsoleerd is voor LTV doe je de volgende test

    Het rendement van je CV of warmtepomp is op lage watertemperaturen tot 45 ℃ vele male beter dan op hoge temperaturen vanaf 85 graden.
    Je kan op een simpele manier achterhalen of je op lage temperatuur kunt gaan stoken.

  2. Wacht tot het buiten tussen de 5 en 10 graden is


    Als het tussen de 5 en 10 graden is zet je de CV ketel een paar dagen op een lagere temperatuur bv 55 graden Celsius.

  3. Nog steeds behagelijk in huis?


    Mooi, je huis voldoende geïsoleerd. Je kunt direct overstappen op LTV.

  4. Te koud? Dan eerst meer isoleren.

    Helaas, je huis verliest teveel warmte door te weinig isoleren. Ga eerst isoleren.

  5. Te koud? Installeer radiatorventilatoren onder je radiators

    Je kunt nu waarschijnlijk wel de temperatuur van je CV ketel al terugbrengen met 10 graden. Bv van 70 ℃ naar 60 ℃. Dat scheelt weer 10%

Direct energie sparen zonder LTV?

  1. Monteer radiatorventilatoren onder je verwarming. (Je hebt wel ’n stopcontact nodig of 12 volt aansluiting om de ventilator op aan te sluiten. Dit scheelt met je normale bestaande hoog temperatuur verwarmingsradiatoren al 5 tot 10% op je stookkosten.
  2. Doe nu weer de volgende test: als het tussen de 5 en 10 graden is zet je de CV ketel een paar dagen op een lagere temperatuur, bv 60 graden Celsius.
  3. Blijft het met de radiatorventilatoren nog steeds behagelijk? Dan bespaar je direct nog meer: 15% tot 22% op je gasrekening.
  4. Is het nu niet meer behagelijk? Zet de CV temperatuur weer omhoog, je besparing blijft 15%. Dit betekend dat je wel meer moet isoleren voordat je over kunt stappen op een lagere temperatuur.

Lees meer over hoe je aan de slag kunt met radiator ventilatoren.

Wat is lage temperatuur verwarming?

cv ketel temperatuur omlaag

Bij LTV is de temperatuur van het water dat naar de radiatoren, vloer- of wandverwarming gaat, maximaal 55 en soms zelfs maar 35 graden Celsius.

Toevoertemperatuur

We maken onderscheid in 3 soorten toevoertemperatuur.

  • Hoge temperatuurverwarming (HTV) 55-90°C
  • Lage temperatuurverwarming (LTV) 40-55°C
  • Zeer lage temperatuurverwarming (ZLTV) 30-40°C

Vaak wordt LTV en ZLTV onder 1 noemer gebruikt als ‘LTV’.

Er gaat dan bv 55 in de radiator en er komt weer 45 uit. Of 35 graden in en 25 uit bij een gewenste kamertemperatuur van 20 graden Celsius.

In vaktermen die je vaak in de vermogenstabellen ziet staan bij radiatoren:

  • in/uit/kamertemperatuur
  • 55/45/20 of bv 35/30/20.

Meestal: 90 graden

Bij gewone centrale verwarming kan de watertemperatuur oplopen tot 90 graden: (90/80/20). 90 graden in en 80 uit bij een kamertemperatuur van 20 graden Celsius. Daar kan je je flink aan branden!

Voordelen lage temperatuur

Hoger rendement

Bij lage temperatuurverwarming is het rendement groot. Er treedt namelijk minder warmteverlies op dan bij een traditioneel systeem en het kost ook minder energie om de verwarming op lage temperatuur te houden. De prijs van je verbruik kan zo tot maar liefst 30% lager liggen.

Gezondere lucht in huis

Daarom is LTV veel zuiniger in gebruik. Het andere voordeel van LTV is dat het zorgt voor gezondere lucht in huis. Doordat er geen ‘schroei’ plaatsvind doordat stofdeeltjes niet schroeien tegen de hete radiatoren, zijn er veel minder viese deeltjes in de lucht. Het schijnt -zelf geen ervaring mee- dat hooikoorts maar ook astmapatienten dat echt merken.
Door de lagere temperatuur wordt de lucht ook in een langzamer tempo gecirculeerd. Daardoor is er minder zwevend stof en stofmijt in de lucht.

Veiliger

Zoals gezegd: je radiatoren worden met lage temperatuur niet heet. Zeker met kleine kinderen wil je niet dat ze zich pijn doen aan radiotren di wel 80 graden kunnne worden.

Onzichtbaar

Naast de voordelen van energiebesparing, gezondheidsvoordelen en veiligheid speelt esthetiek ook een rol in de voordelen. Je kunt LTV onzichtbaar wegwerken in de vloer, wand of muur. Zelfs convector-radiatoren kun je door de werking zonder stralingswarmte in de muur inbouwen. En wat dacht je van plintverwarming?

11 tips stapsgewijze overstap naar LTV

  1. Zorg voor zeer goede isolatie van jouw woning. Dat is noodzakelijk bij LTV. Denk aan HR++ glas en muur-, vloer- en dak-isolatie.
  2. Oud of slecht geïsoleerd huis en toch al toe aan nieuwe radiatoren?? Overweeg wel al LTV aan te leggen en stook totdat de isolatie op orde is op hogere temperatuur. De LTV convector radiatoren van bijvoorbeeld Jaga kunnen ook op hogere temperatuur gestookt worden. Ze zijn dan wel minder energiezuinig.
  3. Bereken wel alvast de capaciteit alsof je op LTV gaat verwarmen. Het vermogen van een radiator of vloerverwarming is minder op lage temperatuur. Dus als je naar LTV toe wilt werken moet je niet met een te lage capaciteit zitten als het zover is.
  4. Met een radiatorventilatoren op je LTV convector verhoog je het vermogen nog meer. Dit noem je Dynamic Boost Effect (DBE). Deze intelligente entilatoren verhogen de luchtdoorvoer en daarmee de capaciteit van je LTV. Jaga bied zijn eigen radiatorventilatoren maar er zijn ook onderbouwsystemen voor bestaande normale radiatoren of bovenbouw voor de low-H2O convectoren.
  5. Een systeem voor lagetemperatuurverwarming is te koppelen aan bijna alle hr-ketels, collectieve verwarming en aan warmtepompen.
  6. Je kunt je HR ketel lager zetten maar dat zal dan alleen werken voor die ruimtes waar je al én geïsoleerd hebt én LTV hebt aangelegd of voldoende capaciteit haalt met de radiatorventilatoren onder je bestaande traditionele radiatoren.
  7. Je kunt dus als je eerst je radiatoren wilt vervangen op 1 verdieping, gewoon je huidige HR ketel blijven gebruiken. Wel kan je overwegen om bv per verdieping de warmte uit je CV ketel anders in te stellen: Hoge temperatuur voor je oude radiatoren en al lager voor je vloerverwarming.
  8. Kies voor zeer dunne vloerverwarming. Daardoor hoef je geen grote massa op te warmen en is de reactietijd korter. Er bestaan droogbouwsystemen vloerverwarming op de markt die maar 15mm hoog zijn.
  9. Let er bij aanschaf van LTV met vloer- of wandverwarming op dat er een zuinige pomp bij zit (Energielabel A) met een schakelaar die de pomp automatisch uit zet als er geen warmte nodig is.
  10. Ga je verbouwen en kun je een flinke investering doen? Overweeg dan de LTV te combineren met een hybride of volledige warmtepomp; dat bespaart de meeste energie.
  11.  LTV biedt ook gezondheidsvoordelen door gezondere binnenlucht.  Door de lagere temperatuur wordt de lucht in een langzamer tempo gecirculeerd. Daardoor is er minder zwevend stof en stofmijt. Ook het schroeien van stof (stofschroei) op warme radiatoren behoort dan tot het verleden.

Wat zijn de nadelen van LTV?

Jazeker, niet alleen maar promopraatjes . Er zijn helaas ook nadelen in laag temperatuur verwarmigs systemen. Ze zijn duurder in aanleg. Denk aan de aanleg van de vloerverwarmings buizen met een aparte stortvloer of een droogbouwsysteem en waterverdelers met pomp die electra behoeft. Daarnaast een zoneregelaar die draadloos de temperatuur regelt. Dat doe je niet zomaar even tussendoor.

vloerverwarming verdeler met zoneregeling electronica

De laag temperatuur radiatoren of Low H2O convector radiatoren zijn wel net zo makkelijk te plaatsen als wand- of vrijstaand modellen. Maar je moet
voor elke radiator een electra punt in de buurt hebben voor het ventilatiesysteem. Daarnaast moet je de smalle dunne aluminium lamellen elke jaar stofzuigen om het stof eruit te halen.

Tips gebruik LTV

  1. Heb je LTV met LT-convectoren (radiatoren voor LTV), zet dan een uur voordat je gaat slapen of vertrekt de thermostaat 2 tot 4 graden lager.
  2. Vergeet de convectoren niet elk jaar schoon te maken.
  3. Heb je LTV in wand of vloer? Dan is het aan te raden om de temperatuur ’s nachts niet lager te zetten maar op constante temperatuur te houden. Aleen als je op vakantie gaat zet je de thermostaat lager.

Hoe werkt een LTV CV systeem?

Zowel bij radiatoren als bij LTV stroomt warm water vanuit een cv-ketel (of ander verwarmingstoestel) via leidingen door het huis en weer terug naar de ketel. Onderweg geeft het water warmte af aan de omgeving, waardoor de woning opwarmt.

De ketel stookt het afgekoelde water weer op als de temperatuur in huis de thermostaattemperatuur nog niet heeft bereikt.

Wat is het belangrijkste verschil tussen LTV en HTV?

Het belangrijkste verschil tussen LTV en traditionele hoge temperatuur verwarming  (HTV) via gewone radiatoren is dat de temperatuur van het water dat door LTV loopt, veel lager is.

Een traditionele cv-installatie pompt water van 80 graden Celsius rond. In oudere systemen zelfs bijna kokend water van 90 graden Celsius! Als het water terug komt in de ketel is het 60 graden. LTV werkt met een aanvoertemperatuur van maar 25 tot 55 graden Celsius. Het water wordt opgestookt door een hr-ketel, warmtepomp of stadswarmte. Door die lage temperatuur werkt het verwarmingstoestel met een hoger rendement en is er minder gas (dan wel elektriciteit of stadswarmte) nodig. Daarom bespaart LTV op fossiele brandstof en uitstoot van broeikasgassen.

Overigens is LTV en de bijkomende energiebesparing alleen realiseerbaar in zeer goed geïsoleerde woningen met vloer- of wandverwarming, of speciale radiatoren (daarover hieronder meer). Als er gestookt wordt met een elektrische warmtepomp, dan is een hoog rendement en laag elektriciteitsverbruik alleen mogelijk bij een zeer lage aanvoertemperatuur (lager dan 35 graden).

Typen LT systemen

De LTV systemen bestaan in de volgende vormen:

  • LTV convectoren, ook wel Low H2O radiatoren genoemd omdat ze minder water bevatten
  • Vloerverwarming
  • Wandverwarming

LT Low H2O convectoren

Net zo groot als normale cv radiator

Een Lage Temperatuur (LT)-radiator is niet groter dan normale cv-radiatoren, zodat die bij een lage temperatuur (van het aangevoerde water) toch genoeg warmte kan afgeven.

Maar bevatten veel minder water

Zogeheten Low H2O-radiatoren bevatten veel minder water en zijn gemaakt van  lichter en beter geleidende materialen als koper en aluminium dan standaard radiatoren. Deze materialen geleiden de warmte beter, waardoor ze sneller opwarmen en de warmte nog beter afgeven. Moderne LT radiatoren zijn daarom niet groter dan traditionale radiatoren. Daarnaast zit er veel minder water in een LowH2O convector waardoor de reactietijd toeneemt en ook energiezuiniger werkt.

Geen stralings- maar convectiewarmte

LT-radiatoren en Low H2O-radiatoren heten ook wel LT-convectoren omdat ze bestaan uit zeer veel dunne lamellen die de warmte uitwisselen met de lucht. Ze hebben dan ook nagenoeg geen stralingswarmte. De ruimte wordt warm doordat de lucht verwarmd wordt. Dit wordt convectiewarmte genoemd. Traditionele radiatoren leveren naast luchtverwarming ook stralingswarmte. De zon en infraroodpanelen levert bijvoorbeeld ook stralingswarmte hetgeen als aangenaam ervaren wordt. Convectoren zijn dus minder aangenaam omdat het geen stralings- maar convectiewarmte afgeeft.

Stralingswarmte verwarmt objecten die op hun beurt weer de lucht verwarmt.

LTV convectoren zijn dus eigenlijk warmtewisselaars die de lucht verwarmen zonder stralingswarmte. Vandaar de naam convectiewarmte. Radiatoren bieden daarnaast ook stralingswarmte.

LTV radiator reageert zeer snel

Doordat de reactietijd snel is van een LT Low H2O convector is een ruimte snel opgewarmd en reageert ook snel op invallende zon. Als de zon in de kamer valt, reageert de radiator snel en gaat de verwarming snel zachter.

LTV radiator kan ook ingebouwd worden

Doordat een LT Low H2O convector alleen convectiewarmte produceert kan deze ook ingebouwd worden. Bij wandinbouw hoeft er alleen onderaan een luchtinlaat voor de koude lucht te zitten en bovenin een ruimte om de warme lucht uit de laten.

Verschillen tussen radiator en LT convector op een rij

Type Radiator Traditioneel LT Low H2O
Gewicht 30 kg 10 kg
Waterinhoud 7 l 1,5 l
Afgifte in watt/m2 bij 40/35 graden 97 Table
Reactietijd Langzaam Snel
Type verwarming Convectie, Straling Convectie
Inbouw mogelijk? Nee Ja

Tip: maak van je bestaande radiator een laag temperatuur verwarming met een ventilator

Met een ventilator zoals je die ook in de koeling van je PC vindt, kun je een bestaande hoge temperatuur radiator energiezuiniger maken en zelfs op ltv gaan stoken.

Daarnaast zijn er ook speciale ventilatoren voor ltc convectoren om zo tot 30% meer vermogen te geven.

Voorbeeld 1: Ventilator maakt van gewone radiator een ltv radiator

Met een radiatorventilator kun je van een gewone radiator een soort lage temperatuur-radiator maken. De ventilatoren zorgen ervoor dat de warmte sneller verspreid wordt, waardoor de kamer met een lagere watertemperatuur toch aangenaam warm wordt. Je plakt de apparaatjes aan de onderkant van de radiator en ze gebruiken er weinig stroom.

Dit werkt vooral goed in huizen die al goed geïsoleerd zijn en die je met een warmtepomp wilt verwarmen. Je hoeft dan niet je al je oude radiatoren te vervangen, wat een hoop geld scheelt.

Voorbeeld 2: Ventilator geeft een ltv convector meer vermogen

Jaga DBE ventilator LTV-verwarming

Met een ventilator speciaal voor ltv convectoren verhoog je ook het vermogen van je convector. Je gaat dan niet op lagere temperatuur stoken (dat doe je al) maar haalt wel meer vermogen uit je verwarmingstoestel. Je kunt dus met relatief kleinere panelen toe.

Waar plaats je deze ventilator nu precies?

  • Een ventilator voor een gewone stralings radiator plaats je onder de verwarmingselementen: ze duwt de lucht langs de elementen.
  • Een ventilator voor een LTV convector plaats je boven de verwarmingselementen: ze zuigt de lucht door de convector.

Wand en of vloerverwarming

In plaats van radiatoren kun je ook kiezen voor leidingen die zijn weggewerkt in de vloer of de wand: wand- of vloerverwarming dus.

LTV vloer of wandverwarming bestaat uit een isolatielaag met daarop een dunne laag waarin de buizen met warm water lopen. Door de dunne laag warmt de vloer relatief snel op en komt snel op temperatuur.

Droogbouw vloerverwarming

Het zijn met name de droogbouw vloer en wand verwarmingssystemen die deze dunne laag kunnen bieden.

Natbouw vloerverwarming

Meer traditionele vloerverwarming is natbouw. Op bewapening wordt de waterbuis gemonteerd waarna er een cementgebonden vloer op gestort wordt. Deze vloeren hebben 2 nadelen:

  1. Ze zijn vaak zwaar per m2 en daarom minder geschrikt voor renovatie van een balkenvloer.
  2. Ze komen langzamer op temperatuur waardoor schommelingen door bv zoninval of lagere warmtebehoefte ’s nachts met tijdsverlies op te vangen zijn.

Verschillen droog en natbouw vloerverwarming op een rijtje

Type vloerverwarming Droogbouw Natbouw
Gewicht in kg/m2 25 125
Opbouwhoogte in mm 20 Table
Afgifte in watt/m2 bij 40/35 graden 97 Table
Opwarmtijd in minuten 30 Table

Bedenk dat ook je afwerkvloer bovenop de vloerverwarming verwarmt moet worden. Een dikke tegellaag zorgt voor extra opwarmtijd en tragere reactie op temperatuur schommelingen.

Let dus op de zogeheten warmteweerstand: de vloer moet warmte goed doorgeven naar de kamer anders moet de LTV-installatie (veel) harder stoken. De warmteweerstand moet daarom lager zijn dan 0,1 (m2.K/W).

LTV bespaart meeste energie met een warmtepomp

Het energieverbruik gaat het meest omlaag als een elektrische warmtepomp het LTV-systeem aandrijft, en niet een gasgestookte cv-ketel. De lage temperatuur waarmee LTV werkt maakt dit cv-systeem erg geschikt om te combineren met een warmtepomp.

Een warmtepomp voor woningverwarming gebruikt elektriciteit om warmte op te halen uit de bodem, het grondwater of de buitenlucht. Vanwege dat elektriciteitsverbruik stijgt de elektriciteitsrekening en daalt de gasrekening. De totale energierekening voor verwarming en warm water pakt bij een gemiddelde nieuwbouwwoning met LTV en warmtepomp zo’n 17 procent lager uit, dan bij een soortgelijke woning met een hr-combiketel op gas, er vanuitgaande dat de gasprijs niet omhoog gaat. De verwachting is dat de gasprijs wel omhoog gaat tov de electraprijs.

Voor bestaande woningen is de besparing afhankelijk van de situatie. Belangrijke voorwaarde voor besparing en hoog comfort met LTV is dat het huis zeer goed geïsoleerd is.