Groen dak met isolatie; stappenplan

Na zes maanden voorbereiding ligt er dan eindelijk 25m2 geïsoleerd groen dak op onze platte daken. Al met al een bevalling maar dan heb je een van buitenaf geïsoleerd keukendak voor de beste isolatie dat er mooi groen uitziet en bijdraagt aan koelte in de zomer, biodiversiteit en wateropvang bij plensbuien. Lees verder om te leren van onze ervaringen en wat we allemaal deden.

Wat ging eraan vooraf?

  • Inlezen en ontwerpschetsen dakopbouw maken.
  • Speurtocht naar de beste oplossing voor de dakisolatie in combi met sedum: omgekeerd dak of warm dak oplossing. Uiteindelijk hebben we voor een ‘gewoon’ nieuw dak gekozen omdat de waterkerende laag toch wel erg oud was. En als je dan lekkage krijgt….
  • Keuze beste isolatiemateriaal: PIR heeft voor buiten de beste RC-waarde en kan het beste tegen vocht. Voor een omgekeerd dak gebruik je XPS maar daar hebben we dus niet voor gekozen.
  • Keuze methode ophogen boeidelen: bij het keukendak zit er een mooi dakprofiel dus dat wilde we behouden.
  • Wat voor groen dak kan qua belasting onze draagconstructie aan? Met twee kleine gaatjes in de plafonds van de twee daken kon ik zien wat de balkdikte, breedte en hart op hart afstand is. Samen met de overspanning in cm kun je dan met een balkmaat tool van houtinfo berekenen wat de belasting is.
  • Speurtocht naar subsidie hier in Haarlem, zie de tips aan einde artikel.
  • Speurtocht naar dakdekker met tijd.
  • Kiezen goede leverancier groen dak, zie ook wederom de tips aan einde artikel.
  • En dan natuurlijk het leggen zelf!

Het leggen van het dak zelf

Benodigde tijd: 6 dagen

Hier volgen de stappen zoals wij die namen. Uiteraard is dit per situatie anders en gold dit alleen voor onze 2 daken. De benodigde 6 dagen werk is verspreid over 4 maanden gedaan.

  1. Grind dak schoonmaken voor hergebruik in rand groen dak

    Grind weghalen oude dak en schoonmaken voor hergebruik in de grindranden. Het schoonmaken ging met een zeef gemaakt van kippengaas, daar het grind op en dan spoelen met water. Ook de kinderen vonden het leuk mee te helpen: waterpret! Er kwam enorm veel zand en aarde uit!grind wassen als voorbereiding groen sedum dak met de kinderen

  2. Oude boeidelen eraf

    In ons geval moesten de oude boeidelen er eerst af om later bovenop teruggezet te kunnen worden op de nieuwe boeidelen zodat de opstaande rand behouden bleef. boeidelen zijn eraf

  3. De open ruimten aan de zijkant dak isoleren

    Alleen aan de zijkant werd isolatie geplaatst. Anders krijg je alsnog koude binnen via de zijkant. Daar zit anders alleen een hout van het boeideel. We gebruikten hiervoor glaswol 120mm met ’n Lambda van 0,035 W/m.K. Bij 120 mm dikte geeft dit een Rc van 3,4.boeidelen zijn eraf, isolatie erin-

  4. Boeidelen verhogen

    In ons geval moest het 200 mm omhoog. Om voldoende stevig te worden zijn er boeidelen van 350 mm hoogte geplaatst zodat de overlap tussen oud en nieuw 150mm werd. Op de foto zie je door het grijs van de boeidelen goed hoe de constructie als het ware omhooggetild werd. De bijvangst bleek te zijn dat de verhoging de keukenuitbouw beter dimensioneerde. Net alsof de gulden snede regels nu beter klopte voor de breedte en hoogte maten.de ongeschilderde grijze boeidelen verhogen het dak voor de in totaal 200mm isolatie plus groendak

  5. Oude bitumen weghalen

    Het oude bitumen zat in ons geval vol met plooien en moest er toch af. Als het strak ligt kun je het gerust laten liggen.opgehoogde boeidelen - bitumen eraf

  6. Isoleren

    Daarop werden 100mm dubbel gecacheerd aluminium PIR platen met RC-waarde 4,5 in steenverband gelegd. PIR is waterbestendig e3n heeft een van de beste isolatiewaardes. Zie onze Rc tabel materialen. De PIR platen zijn vastgemaakt met kunststof schroefpluggen i.p.v. metalen pluggen voor 6% extra isolatie en de aansluitingen tussen de platen zijn extra afgedicht met aluminium tape.

  7. Nieuwe bitumen, loodslabben en zinken daklijsten

    Nieuwe bitumen leggen (oude was al 30 jaar oud) zodat je zeker weet dat dit met het groen dak minstens 100 jaar meegaat. Door het groen dak kan er namelijk geen UV-straling meer bij de bitumen of epdm komen. En UV is de grootste killer van je dakbedekking. Daarna zijn alle loodslabben vervangen want de oude zaten nu te laag. Bovendien waren ook al erg oud en aan vervanging toe. Ook alle zinken daklijsten zijn vervangen. Dit was met twee man toch wel 2,5 dag werk voor 30m2 voor 2 daken.dakdekkers - afwerken pir met bitumen en zinken deklijsten

  8. Testen of het dak waterdicht is

    Gelukkig was het na een paar warme dagen een paar keer flink nat met hoosbuien. Het testen van de waterdichtheid hoefde dus niet met een tuinslang…dak met isolatie en nieuw bitumen getest op waterdichtheid

  9. Wortelwerend doek leggen

    Daarna kwam er op het bitumen voor de zekerheid een wortelwerende doek om de dakbedekking te beschermen tegen eventuele wortels van de planten. Op de foto is dit het zwarte glimmende doek dat in één stuk gelegd wordt.

  10. Drainage laag leggen

    Op het wortelwerende doek komt dan de drainage laag. Dit zijn stijve rollen met noppen. Hoe grover de noppen hoe meer watercapaciteit het dak kan bergen. De rollen zijn ongeveer 110cm breed met aan beide zijden een geweven geotextiel met een overlap aan de randen zodat de naden goed aan elkaar vast komen te zitten. Deze overlap is zo ruw dat ze onderling aan elkaar blijven zitten en de drainagelaag zo één geheel vormt. In ons geval is deze drainagelaag maar 11 mm dik en kan ‘maar’ 1,6 liter/m2 vasthouden. In totaal kan ons dak nu 32,6 l/m2 vasthouden maar de drainage laag draagt daar dus maar een klein beetje aan bij. Dit heeft met de draagkracht van je dak te maken. Er zijn ook drainage lagen voor een groen-blauw dak die wel tot 100 l/m2 kunnen vasthouden.drainage laag op het wortelwerend doek

  11. Plaatsen dakrandprofielen

    Daarop legde we dakrandprofielen als afscheiding tussen plantjes en grind. Zoals je ziet zijn dit dichte L-profielen van aluminium. On ons geval van 6cm hoog (de hoogte van de substraat laag en 4 cm breed. Deze profielen komen dus óp de drainage noppenfolie zodat het water van sedum naar grindrand en andersom kan. En nog iets om op te letten. Het liggende deel van de L staat naar buiten. Daar komt het grind op. Dit is voldoende zwaar om ze op hun plaats te houden.het leggen van de scheidingsprofielen tussen straks substraat aarde en grind

  12. Dakranden vullen met grind uit stap 1

    Het begint wat te worden: de 20 cm tussen profielen en dakrand vullen we met het grind dat we hergebruiken. Dit grind moet niet te grof zijn en het liefst 16-32 (min 16mm en max 32 mm groot) wat het in ons geval gelukkig al was.
    De grindstrook heeft 3 functies: 1) tegengaan wegwaaien groen dak bij de randen waar het harder kan waaien (zogeheten ‘opkrullende wind’), 2) zorgen dat de muren droog blijven bij de loodslab aansluiting ter voorkoming van vochtschade en 3) dat op de laagste delen waar water kan blijven staan geen mosvorming optreedt.

    We rekende op de volgende manier uit hoeveel grind we nodig hadden.
    We hadden nodig: 30 strekkende meters grindrand van 20 cm breed = dat 30 x 0.2 = 6 m2 grind.
    Dat geeft 6 m2 x 0.06 cm dikte grindlaag = 0.36 m3 = 360 Liter dus 18 zakken grind van 20 liter. Op 1 van de 2 daken lag al omgerekend 340 m2 grind dus met een iets dunner laag dan 6cm dik was dit voldoende. leggen drainagelaag en aanbrengengrind

  13. Substraat laag van 6 cm dik leggen

    Tussen de dakranden in stort je nu de substraat laag. Dit wordt geleverd in zakken van 20Kg, best zwaar, zeker als je deze 2 trappen op moet tillen. Dit was samen met het leggen van de sedumrollen de zwaarste til klus. Achteraf hadden we daar een liftje voor moeten huren want na een week voelde ik m’n rug nog. Een pannenlift voldoet al en is te huur bij bouwmarkten. Het substraat klinkt nog 15% in. De minimale dikte is 4 cm. We hebben een dikte van 6cm genomen zodat we er eventueel nog wat extra kruiden in kunnen planten én omdat hiermee de wateropslagcapaciteit wordt vergroot met 21 l/m2 bij 6 cm dikte ipv 14 l/m2 bij 4cm dikte van de substraat laag.de 3 lagen drainagelaag, substraat aarde en sedumrol

  14. De sedum matten leggen

    De sedum wordt geleverd op rollen net als grasrollen maar zijn wat dikker. De sedummix en het 6cm substraat heeft een waterberging van 21 liter per m2. Je kan het met een broodzaag op maat ‘knippen’. Ook hebben we de rollen van 60cm breed op rol in 2-delen aan elk 30cm breed gezaagd zodat ze tilbaar werden om ze zo naar 2 hoog te vervoeren. Je snijdt dan natuurlijk wel wat wortels door maar dat groeit snel weer aan. Ook de kinderen kwamen nu weer het lagergelegen keukendak op om mee te helpen met de laatste loodjes.ook de kinderen vonden het leggen sedum leuk om te doen

  15. Voeding en water geven

    Bij onze levering zat ook 5kg mest. Per vierkante meter strooi je daar 25 gram van uit en dit geeft voeding voor 9 maanden. In de eerste weken moet je goed water geven. In ons geval ging het lekker regenen, de weken na de leg, dus dat regelde zichzelf!De 2 sedumdaken met grindrand 20 centimeter

Wat we geleerd hebben tot nu toe: tips

  1. Het bepalen van de draagkracht van je dak is best wel een klusje en met veel onzekerheden omgeven: tekening zoeken met draagkrachtberekening, tekening niet gevonden, gat maken in plafond om balkmaat te bepalen, hart op hart meten en berekening draagkracht dak maken. Zie ook de uitleg van deze uitleg tool voor berekening balkmaat.
  2. Veel tijd kosten het om te snappen wat nu precies een omgekeerd dak en een warm dak is, voordat we erachter kwamen dat de bitumen toch wel oud was en ook vervangen moest worden.
  3. Kies voor goede vaklui die met je meedenken. In die zin hadden we een goede aan Pieter Michielsen van Groenbedekking; hij dacht met ons mee, adviseerde ons, levert kwaliteit sedum van de grootse EU sedumproducent SemperGreen uit Odijk met 19 verschillende soorten sedum in de mat, ook nog eens voor de beste prijs! Bovendien niet te beroerd om steeds vriendelijk al m’n rooky vragen te beantwoorden.
  4. Kijk of je subsidie kunt krijgen bij je gemeente. Wij wonen in Haarlem waar een verborgen potje bleek te zijn waarmee we 50% vergoed kregen! (Wel slecht dat dit zo ondemocratisch verstopt bleef, wordt vervolgd want dat kan natuurlijk niet.)
  5. Probeer goed te plannen met het weer. Wij hadden geluk: de ‘stappen boeidelen en isoleren’ plande we in tijdens warme droge dagen. En twee weken later deden we ook het sedum weer tijdens twee droge dagen waarna het juist weer lekker ging regenen. Onze loodgieter die het dak deed woont vlakbij en kon zo zelf makkelijk de klus plannen in droog weer. Het sedum moet je echt met de weersvoorspelling in je hand bestellen want het moet zo snel mogelijk maar maximaal 48 uur na levering uitgerold worden. Ook sedumcassetes moeten van de pallet af om zo licht te krijgen.
  6. Het sedumdak zelf heeft nauwelijks isolerende warmte. Dit heeft een Rc van 0,5. Dit komt omdat het nattig is en dus goed geleidt. Je moet dus echt extra isolatie aanbrengen als het een woongedeelte is.
  7. Daarentegen is de warmtebuffer capaciteit in de zomer wel erg goed: het houdt je dak koel. Waar een normaal zwart dak moeiteloos 80 graden wordt in de zomer blijft een sedumdak tussen de 20 en 30 graden Celsius. Dit helpt flink tegen de hittestress en houd ook de omgeving van je huis koeler.
  8. En last but not least: onderschat het gewicht niet van alle zakken en matten die je moet tillen: huur een liftje en wees niet zo eigenwijs als wij. Of maak er een burenproject van want ook alleen al het tillen van de pallets en rijden met kruiwagens vol zakken naar de lift is al een flink werkje.

Wijzigingen in artikel: 24-9-20: tip 5 over planning toegevoegd. En voorbereidingstijd van 1 jaar naar 6 maanden teruggebracht. Ik ben zelf een enorme uitzoeker en kreeg het idee inderdaad een jaar geleden maar 6 maanden zal voor de gemiddelde lezer beter passen. Zeker als je deze artikelen over aanleg groen dak ter harte neemt scheelt dat veel uitzoekwerk.